Vertalië

Dit is een project waarin interviews zullen worden gehouden met vertalers en tolken Italiaans-Nederlands over hun vakgebied en hun ervaringen. Het project wil graag de veelzijdigheid van vertalen laten zien en hoopt ook hiermee studenten een breed en inspirerend beeld te geven van vertalen. De titel ‘Vertalië’ omvat het project: ‘Vertalen’ + ‘Italië’ en de naam ontleent zich aan het essay De kunst van het niet-vertalen van Robbert-Jan Henkes en Erik Bindervoet (Hoorn: Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren, 2005).

Het project 'Vertalië' is bedacht door Lili Fischer, studente Italiaanse Taal en Cultuur aan de Universiteit van Leiden. Dit project zal deel uitmaken van het project 'Transfer-IT' van dr. Carmen Van den Bergh (Universiteit Leiden/KU Leuven). Zij zal Lili in dit project begeleiden. 

Voor het project ‘Vertalië’ zullen we spreken met verschillende literaire vertalers, zakelijke vertalers en tolk-vertalers over hunzelf, hun vakgebied, hun vertaalloopbaan en hun ervaringen. Maar wanneer ben je literair vertaler? Wat houdt zakelijk vertalen in? En wat doe je precies als tolk? We zullen kort bespreken wat er wordt verstaan onder deze begrippen.

© Kamerkoor Tourdion Delft
Literair vertalen

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren omschrijft literair vertalen als volgt: “De vertaling of overzetting van een literair werk (brontekst) in een andere tekst (doeltekst) door middel van een andere taal.” Wanneer is een werk literair of niet-literair? Literatuur is volgens De Dikke Van Dale: “geheel van schriftelijke overlevering van een volk of een tijd, met name de werken daaruit die zich door bijzondere kwaliteiten onderscheiden.” Men kan spreken van drie verschillende type situaties:

  • ‘Literaire’ vertalingen van ‘niet-literaire’ teksten, bijvoorbeeld een aantal literair gecanoniseerde Bijbelvertalingen.
  • ‘Niet-literaire’ vertalingen van ‘literaire’ teksten, bijvoorbeeld woord-voor-woord vertalingen van een erken literair meesterwerk. De vertaling wordt niet beschouwd van bijzonder hoge kwaliteit.  
  • ‘Literaire’ vertalingen van ‘literaire’ teksten, zal misschien het beste literair vertalen omschrijven, maar hierbij kan men zich afvragen: wat is een echte of goede literaire tekst of wat is een echte of goede vertalingen? Het antwoord op deze vragen hangen sterk af van de respectievelijke culturen en talen.
Lees hier de interviews met literaire vertalers: https://letrecorone.nl/vertalie-literaire-vertalers/
Zakelijk vertalen

Bij ‘zakelijk’ vertalen gaat het ook om het vertalen of overzetten van tekst van de brontaal naar de doeltaal, maar hier gaat het niet om literaire werken. Bij ‘zakelijk’ vertalen kan het gaan om juridische vertalingen (contracten of diploma’s), farmaceutische vertalingen (medische bijsluiters), marketingvertalingen (vertalen van marketingteksten of jaarverslagen voor klanten/investeerders/zakelijke partners). Onder zakelijk vertalen valt ook audiovisuele vertalingen, denk hierbij aan het verzorgen van ondertiteling, nasynchronisatie of voice-over (commentaarstem).

Lees hier de interviews met zakelijke vertalers: https://letrecorone.nl/vertalie-zakelijke-vertalers/
Tolken

Bij tolken gaat het om vertalen van gesproken woorden, in plaats van geschreven teksten zoals bij vertalen. Er bestaan verschillende tolktechnieken

  • Consecutief tolken: bij consecutief tolken luistert de tolk eerst en zal nadat de spreker uitgesproken is de boodschap overbrengen in de doeltaal.
  • Simultaan tolken: het woord ‘simultaan’ omschrijft deze tolktechniek. De tolk spreekt en vertaalt terwijl de spreker aan het woord is. Meestal zit de tolk dan in een tolkcabine met een koptelefoon en een microfoon.
  • Fluistertolken: de tolk fluistert de boodschap direct in het oor van de deelnemer(s).

Tolken worden ingezet bij conferenties (conferentietolk), in de rechtbank (gerechtstolk), in algemene sociale situaties (gesprekstolk) of bij de politie voor afgetapte telefoongesprekken (taptolk).

Lees hier de interviews met tolken: https://letrecorone.nl/vertalie-tolken/

Bronvermelding

Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. “Literaire vertaling.” Algemeen letterkundig lexicon. 2012. https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/dela012alge01_01_03210.php#.

Europese Commissie. “Conferentietolken – Soorten en terminologie”. Tolken. https://ec.europa.eu/info/departments/interpretation/conference-interpreting-types-and-terminology_nl#tolken-en-vertalen.

Transolution. “Vertalingen”. https://www.transolution.be/nl/vertaaldiensten.